OGLEDI I OSVRTI

Peter Weir — majstor začudnog u australskoj divljini

UDK: 791.633-051Weir,P.

Australski redatelj Peter Weir udario je temelje novom australskom filmu, odnosno započeo fazu tzv. australskog novog vala 1970-ih. Posljednji val, Piknik na Hanging Rocku, Automobili koji su pojeli Paris i Vodoinstalater filmovi su kojima Peter Weir 1970-ih izlazi na filmsku pozornicu prepoznatljivim režijskim postupcima, čime usmjerava put tadašnje australske kinematografije. Weir je postao internacionalno poznat tek u svojoj drugoj fazi stvaranja, za vrijeme snimanja filmova u Americi, što nimalo ne iznenađuje uzevši u obzir mišićnu masu koju posjeduje američka kinematografija u odnosu na australsku. Bio je to, možda, logičan slijed događaja. Ovaj tekst bavi se upravo Weirovim filmovima iz australske faze u kojima on majstorski propituje one aspekte društva koji su ujedno i najintrigantniji. Stilskim postupcima protresa ustaljene datosti društvene dinamike, iz čega proizlaze neobične kombinacije i još zanimljiviji fabularni tokovi. Suprotstavljajući binarne pojmove kao što su priroda/društvo, iracionalno/racionalno, australsko/britansko, sloboda/sputanost, Weir izrazito autorski progovara, čime daje osobni pečat i naglašenu stilsku prepoznatljivost svojim filmovima. Ono što najjasnije i najočitije probija iz sva četiri filma brojni su prikazi australske divljine, čime je Weir odlučno utabao put za razvoj nacionalne kinematografije. Australski krajolik u njegovim filmovima funkcionira gotovo kao lik, često superioran ostalim likovima, čija postojanost i nepokolebljivost oštro bode u samu srž ljudske samodopadnosti. Poremećeni vlastodršci, uštogljeni pravovjerci i intelektualni snobovi čine lepezu Weirovih likova. Oni se, svaki na svoj način, sudaraju s arhetipskim krajolikom uzrokujući krugove napuknutih uvjerenja koji se šire i poput šrapnela zabijaju u meko tijelo izvještačenog društva, koje svoje rane tada liječi u klimatiziranim prostorima civilizacijskih meka, daleko od gustog i vrućeg zraka australske pustinje.

Iva Žurić